Nie mamy wątpliwości, że u 99,9% osób słyszących słowo “zapiekanka” pojawia się obraz gorącej, chrupiącej podłużnej bagietki pokrytej obficie roztopionym żółtym serem, pieczarkami oraz szynką i obowiązkowym keczupem. Jest to oczywiście z wszech miar słuszne skojarzenie. Warto jednak pamiętać, że “zapiekanka” nie zawsze znaczy to samo.
Zapiekanka – inne oblicze
Polska wersja zapiekanki, czyli podgrzana bagietka z serem i innymi dodatkami, powstała w latach 70-tych. Ogromna w tym zasługa Edwarda Gierka, ówczesnego I sekretarz KC PZPR. Podczas pobytu we Francji i Belgii, tak zasmakował on w bagietkach, że…postanowił zakupić z zachodu licencję, by móc je produkować w Polsce. Zaczęto do nich dodawać farsz z pieczarek, cebuli i sera i tak powstał pierwszy polski fast food.
Warto zauważyć, że sytuacja w polskiej gastronomii na początku lat 70-tych była specyficzna. Przedwojenni restauratorzy, kucharze- dla których zarówno gotowanie jak i przyjmowanie gości wiązało się z pewnym etosem zawodowym – albo umarli albo przeszli na emeryturę i powstała luka pokoleniowa. Moment ten idealnie wyczuli drobni przedsiębiorcy, silnie zainspirowani przykładami z zachodu. Punkty z zapiekankami zaczęły powstawać, jak grzyby po deszczu.
Zapiekanki w latach 70-tych i 80-tych. cieszyły się ogromną popularnością. Było to w końcu danie dostępne dla każdego, na każdą kieszeń a do tego wyjątkowo smaczne. Nie jest przesadą stwierdzenie, że potrawa ta była prawdziwym doświadczeniem pokoleniowym i zapowiedzią zmian, które miały wkrótce nadejść.
Zapiekanka – inne oblicze
Samo słowo “zapiekanka” ma francuskie korzenie i odnosi się do naczynia, w którym znajdowało się jedzenie dla większej grupy osób. Pierwsze wzmianki o tym daniu – składającego się wówczas z płatów makaronu gotowanego w wodzie, ułożonych z tartym serem i doprawionego łagodnymi przyprawami – pochodzą z XIII wieku. Natomiast 1824, za sprawą Mary Randolph – autorki dania i córki Thomasa Jeffersona – przepis na zapiekankę został utrwalony po raz pierwszy w książce kucharskiej. Zapiekanka stanowiła wtedy potrawę z makaronu i parmezanu.
Rozkwit popularności zapiekanki przypadał na lata 90 XIX, 30 XX a także podczas obu wojen światowych. Powód tego był prosty – oszczędność i aspekt społeczny. Z jednej strony przygotowanie zapiekanki nie wymagało większych nakładów finansowych, można ją było przygotować z resztek jedzenia, które zostały. Z drugiej – sięganie do jednego naczynia spajało wspólnotę ludzi, którzy zasiadali razem do stołu.
